Pszenica orkisz, szpelc (Triticum spelta L.) - gatunek zboża należący do rodziny wiechlinowatych. Popularna w średniowieczu, obecnie rzadko uprawiana.

Charakterystyka

Kwiaty
    Zebrane w luźny kłos o łamliwej osadce.

Zastosowanie

Orkisz spożywany był w starożytności, w czasach rzymskich - posiłkiem gladiatorów i zawodników igrzysk. Orkisz daje mniejszy plon ziarna, a ziarno zawiera mniej białka i innych składników odżywczych niż inne odmiany pszenicy. Z tych względów jego uprawa jest marginalna.

Orkisz został zauważony przez ekologów którzy głoszą, choć większość tych stwierdzeń nie wynika z badań naukowych: Posiada właściwości krwiotrwórcze, budujące mięśnie i rozweselające. Jest pomocny podczas zmęczenia, zapobiega zmniejszeniu wydolności organizmu. Stosowany przy alergiach, zaburzeniach przemiany wapnia, dusznicy bolesnej ze strony serca i układu krążenia. Obniża poziom cholesterolu we krwi. Kleik z orkiszu jest dobry dla chorych na cukrzycę, ponieważ zmniejsza zapotrzebowanie na insulinę, oraz zwiększa tempo przemiany materii. Jest to wysokowartościowy gatunek zboża, odporny na niekorzystne warunki pogodowe i choroby. Mocna łuska skutecznie zabezpiecza przed skażeniem zanieczyszczeniami z atmosfery. Ma łagodny, przyjemny smak. Spożywa sie go w postaci kaszy, kleiku, wypieków (mąka orkiszowa).

Skład

Zawartość składników odżywczych w ziarnie orkisza.

Enegia: 1340 kJ/ 320 kcal na 100 g. Zawartość składników odżywczych w 100 g.
Składnik         Zawartość
woda   12,5 g
Białko             11,6 g
Tłuszcz            2,7 g
Węglowodany            62,4 g
Błonnik           8,8 g
Sód     3,0 mg
Potas   447 mg
Wapń   22 mg
Fosfor             411 mg
Magnez           130 mg
Żelazo             4,2 mg
Fluor   0,06 mg
Witamina E     0,30 mg
Witamina B1   0,30 mg
Witamina B2   0,10 mg
Witamina PP   1,50 mg
Witamina B6   0,30 mg